Spiegels slijpen
Al zo'n 10 jaar worden er bij Sterrenwacht Almere spiegelslijp-cursussen gegeven onder leiding van Jan van Gastel, geassisteerd door Cees Hilhorst.
Op 12 zaterdagmiddagen van 4 uur wordt er gewerkt aan het slijpen en polijsten van een (parabolische) Newton spiegel met diameters die kunnen variëren van 15 tot 30 cm (groter kan ook maar wordt voor een eerste spiegel niet aangeraden).
Cursisten aan het werk in het gebouw van de sterrenwacht
Slijpcursus najaar 2023
De slijpcursus 2022, die in oktober dit jaar start, is vol. Men kan zich al wel
aanmelden voor de cursus 2023, die een jaar later start.
Aanmelden: Aanmelding graag uiterlijk 1 maart 2023, in verband met het
bestellen van blanks waarvoor vaak een levertijd geldt. Wie zich heeft aangemeld
ontvangt een email met het te betalen bedrag en een uiterste betaaldatum (ongeveer twee weken na verzending van de email). De aanmelding geldt pas als definitief alshet volledige bedrag betaald is. Meld je je later aan of betaal je pas nadat de bestellingen gedaan zijn, geeft dat extra vervoerskosten, die voor rekening van de late aanmelder/betaler komen.
Aantal deelnemers: Voor de cursus 2023 zijn acht plaatsen beschikbaar, waarvoor
reeds vijf aanmeldingen zijn. Heb je interesse: meld je dan snel aan voor de cursus
(zie link helemaal onderaan). De ervaring leert dat de cursus snel is volgeboekt.
Deelname op volgorde van aanmelding.
Blanks kunnen door ons besteld worden, maar mocht iemand al een blank hebben
liggen kan die natuurlijk ook worden gebruikt, ook als de maat afwijkt van de
hierboven genoemde maten.
Cursusdata 2023
De cursus wordt altijd gegeven vanaf oktober - januari, op zaterdagmiddagen en
beslaat in principe 12 bijeenkomsten van vier uur, steeds van 12:00 - 16:00 uur.
Startdatum cursus 2023: 7 oktober
De overige data voor deze cursus: 14, 21 en 28 oktober, 4, 11, 18 en 25 november, 9
en 16 december 2023 en 6 en 13 januari 2024. Valt er een dag uit, wordt die er in
januari weer aangeplakt. Het is belangrijk op tijd te komen, zodat alle tijd zo
productief mogelijk gebruikt kan worden. De deur is een half uur van tevoren open,
zodat tijdig kan worden gestart. Na afloop van elke cursusmiddag wordt
gezamenlijk opgeruimd. Voorafgaand aan de cursusdagen zal literatuur worden
toegezonden.
Voor meer informatie en aanmelden zie: http://www.janvangastel.nl/Astronomy/slijpcursus/slijpcursus.htm
Een tool voor het slijpen; glazen tegeltjes gelijmd op tandartsgips
Tijdens de cursus worden alle fasen van het vormen van een spiegel doorlopen:
- Het ruwe slijpen (van de al voorgefreesde blank), totdat de spiegel de juiste brandpuntsafstand heeft en ongeveer sferisch is.
- Het fijnslijpen met steeds fijnere poeders, zodat er uiteindelijk een sferische spiegel zonder putjes van grover slijppoeder ontstaat.
- Het polijsten, waarmee de putjes van het fijnste slijppoeder worden weggewerkt. Ook wordt hiermee de spiegel zodanig sferisch gemaakt, dat er een goed uitgangspunt is voor het paraboliseren.
- Het paraboliseren: het in defintieve vorm polijsten van de spiegel.
- Het testen van de spiegel in de verschillende fasen: met de sferometer en de 'sharpie test' tijdens het slijpen, met de Foucaulttester en Ronchitester tijdens polijsten en paraboliseren. Deze testapparatuur is op de sterrenwacht aanwezig.
Een pek-mat voor het polijsten en paraboliseren van een spiegel
Welke f/waarde
De f/waarde - of f/d waarde - (brandpuntsafstand /spiegeldiameter) bepaalt hoe diep een bepaalde spiegel moet worden uitgehold. Hoe lager de f/waarde, hoe holler de spiegel. Maar ook: hoe kleiner de f/waarde, hoe moeilijk de spiegel te paraboliseren is. Wil je het jezelf niet al te moeilijk maken, kies dan voor een f/6 tot f/8. Met de kennis en vaardigheden die je daarmee opdoet kun, als je de smaak te pakken hebt, daarna gemakkelijker aan de slag met een spiegel met lagere f/waarde. Een f/5 is al wat moeilijker en een f/4 is echt moeilijk, zeker voor een eerste spiegel.
Is de spiegel klaar dan moet deze nog worden voorzien van een reflecterende laag van aluminium. Dit kan op de sterrenwacht of elders worden gedaan.